پیامدهای سقزگیری بر رویش قطری درختان بنه (Pistacia atlantica)

سقز به‌دست‌آمده از درختان بنه (.atlantica  Desf  Pistacia) به‌دلیل  نقشی که از دیرباز در گذران زندگی و تأمین معیشت جنگل‌نشینان ناحیه زاگرس داشته از اهمیت اقتصادی- اجتماعی ویژه‌ای برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای برداشت سقز بر درختان بنه بوده و رویش قطری این درختان به‌عنوان نمایه‌ای در این ارزیابی بکار گرفته شده است. برای انجام این تحقیق یک توده رهاشده و یک توده در حال بهره‌برداری با شرایط فیزیوگرافی ‌مشابه در روستاهای بیوند پایین و بیوند بالا در شهرستان جوانرود، استان کرمانشاه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. توده رهاشده در گذشته مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، اما در 22 سال اخیر (1369 تا 1391) برداشت سقز در آن متوقف بوده است. در توده مورد بهره‌برداری، برداشت سقز از درختان بنه از گذشته تا سال انجام این پژوهش (1391) انجام شده است. برای ارزیابی رویش قطری در توده رهاشده، 18 اصله و در توده مورد بهره‌برداری16 اصله پایه نر درخت بنه که امکان برداشت نمونه رویشی از آنها وجود داشت، به‌عنوان درخت نمونه انتخاب و از هر اصله درخت، براساس روش شاین گروبر یک جفت نمونه رویشی با استفاده از مته سال‌سنج در ارتفاع 30 سانتی‌متر از یقه درخت برداشت شد. در نمونه‌های رویشی برداشت شده، رویش جاری سالانه قطری در دوره زمانی 1358 تا 1391 اندازه‌گیری شد. متوسط درصد رویش قطری در طبقات قطری و درصد رویش قطری جاری سالانه در دو بازه زمانی (1358 تا 1369 و 1369 تا 1391) محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت. نرمال بودن داده‌ها با استفاده از آزمون کلموگروف- سمیرنف و مقایسه درصد رویش قطری درختان بنه در توده‌های مورد بررسی با استفاده از آزمون t مستقل انجام شد. براساس نتایج بین متوسط درصد رویش قطری در طبقات قطری و درصد رویش قطری جاری سالانه درختان بنه در توده‌های مورد بررسی در بازه‌ زمانی 1358 تا 1369 که دخالت‌های انسانی در توده‌های مورد بررسی یکسان بوده است، تفاوت آماری معنی‌داری مشاهده نشد، اما اختلاف بین توده‌های مورد بررسی ازنظر متوسط درصد رویش قطری در طبقات قطری و درصد رویش قطری جاری سالانه در بازه زمانی 1369 تا 1391 که در توده رهاشده برداشت سقز متوقف بوده است، معنی‌دار می‌باشد.